 |
|
 |
|
| ‘En wat voor
werk maak jíj precies Simone?’ De vriendelijke vraag waarop Simone de Jong altijd weer een ander antwoord geeft. De ene keer hangt haar werk terloops aan een gevel in de stad of prijkt het op een ontvangen envelop per post, de andere keer moet je gluren door een brievenbus, trek je het uit een automaat of zie je het hangen in een etalage. De ene keer verkoopt zij liefdesbrieven of routebeschrijvingen naar een geheime plaats, de andere keer stelt zij mensen in staat om herinneringen te verbranden. ‘Zeggen wat gezegd moet worden en doen wat gedaan moet worden’ Er zijn vele manieren om het verhaal te vertellen dat volgens Simone de Jong verteld moet worden. Het thema is wel altijd hetzelfde. Ze is altijd op zoek naar de schoonheid van alledaagse dingen en eigenaardigheden. Dat zat er als kind al in. Zij vroeg haar moeder het hemd van het lijf met vragen als: ‘Mam? Bestaan er ook mensen die muntjes in parkeerautomaten doen voor ánderen als ze zien dat hun parkeermeter bijna is afgelopen?” Haar kijkdozen van vroeger zijn de stereokijkers van nu die zij onlangs exposeerde en haar ingerichte etalages doen denken aan de tafereeltjes uit het poppenhuis uit haar jeugd. Alledaagse voorwerpen en ingesleten dagelijkse handelingen tonen naar haar idee vaak terloops grote waarheden en eeuwige schoonheid. Het ogenschijnlijk onbelangrijke krijgt in haar werk een ereplaats. ‘Kijken met andere ogen’ De Jong bedenkt, schrijft, knipt, filmt en plakt de hele wereld aan elkaar waardoor je die met andere ogen gaat zien. Zij bouwt haar eigen wereld. Een mooie uitspraak van Marcel Wanders die ze onlangs noteerde in het notitieboek dat zij altijd bij zich heeft: ‘Het gaat niet om nieuwe dingen maken maar om bestaande dingen opnieuw te verbinden. Nieuw is niet interessant omdat het geen verbinding heeft met ons leven en met onze geschiedenis. Als ik iets zou kunnen doen wat volstrekt nieuw is, dan is het er niet. Een mens heeft daar geen behoefte aan. We hebben wel behoefte aan het begrijpen van de wereld die we kennen, op een nieuwe manier.’ De anderen Simone de Jong vindt niks leuker dan haar ideeën en gedachten te overleggen met de mensen om haar heen. Zo wordt de som altijd meer dan het geheel der delen. Zij bevraagt niet alleen kunstenaars, ontwerpers, vormgevers en architecten. Haar hele familie- en vriendenkring moet eraan geloven. Zij worden regelmatig ingezet voor zelfbedachte enquêtes en interviewsessies. Simone heeft het ook graag over kunst op de gebloemde doorgezakte zitbank van buren in de straat die niks hebben met kunst, ‘maar wel de was altijd ophangen alsof het een kunstwerkje is’. Deze laatste zin is één van de zinnen van haar project ‘Terloopse zinnen’. Jaarlijks organiseert De Jong een kunstproject in de Dwarsbolwerkstraat om de hoek van haar atelier in Leiden. Zij organiseerde er ‘Het rijk der zinnen’, ‘Stil genoegen’, ‘Oorverdovende stilte’ en ‘Ergens tussen schaamte en geluk’. Projecten van een jaar Vaak nemen de projecten van Simone de Jong een jaar in beslag. Het ene jaar maakte zij met een oude geleende filmcamera filmpjes op floppies van 15 seconden, het andere jaar verzamelde zij ‘Stille genoegens’. Ook het project ‘Terloopse zinnen’ nam een jaar in beslag. Voor dit project verzamelde zij terloops uitgesproken zinnen uit afgeluisterde gesprekken. Zij maakte hiermee de verborgen wereld zichtbaar die schuilgaat achter enkele uitgesproken woorden. Het project kreeg in 2007 aandacht in het tijdschrift Esta en in het televisieprogramma ‘Goedemorgen Nederland’ en is op diverse tentoonstellingen in Nederland getoond. Van het project is een diavoorstelling beschikbaar, en de zinnen worden in haar eigen handschrift in zink als wandobject verkocht. Grensgebieden Simone de Jong doet voortdurend onderzoek naar de eeuwige schoonheid van ‘het alledaagse’. Daarbij onderzoekt zij graag grensgebieden, zoals beelden die echt lijken maar onecht zijn, gelukkig lijken maar pijnlijk zijn, of er alledaags uitzien maar bijzonder zijn. Zo ontstonden ook onder andere haar beelden als ‘Collier van zuigzoenen, damesschoenen van lood en geborduurde foto’s op linnen als vormgegeven herinneringen waarvan het geluk zo groot is, dat het pijn doet. Het ogenschijnlijk nutteloze In haar zoektocht naar het alledaagse raakt Simone de Jong altijd geïntrigeerd door overbodige kennis en ogenschijnlijke nutteloosheid. Zij spoort naar geheimen aan de hand van nietige en vaak verwaarloosde details. Kees Fens zei het zo mooi in de Volkskrant: ‘Wij zitten in een nuttige cultuur in Nederland. Maar ook het nutteloze is zinvol. Ik had vroeger een abonnement op de Times, en las iedere dag de brievenpagina. Die briefwisselingen liepen soms weken door, en gingen over níks, over de vraag waar een gentleman zijn zakdoek droeg. Ik vond het gewéldig. Het nutteloze als hoogste vorm van zinloosheid, dat vind ik prachtig. We dwalen nu misschien wat af, maar ook afdwalen is heel essentieel. De zin van het nutteloze wordt niet op de juiste manier onderkend. Iemand die een proefschrift schrijft over een paar regels van Leopold, dat is van een hogere nutteloosheid… maar het is zo zinvol, omdat hij, als hij het goed doet, die hele Leopold in die ene waterdruppel laat zien. Er moet een aantal mensen zijn dat van het bestaan een beeld voor ons oproept dat steeds nieuw is. We denken in clichés, hebben een aangeleerd wereldbeeld. Maar je hebt mensen nodig die kijken op een manier waarop wij nog nooit gezien hebben, die ordenen op een manier waarop wij dat nooit gedaan hebben. Mijn hele leven is ondenkbaar zonder die nutteloosheid. En het is het enige wat mij voor die maatschappij nuttig heeft gemaakt.’  |
|